کرج از دوران گذشته و باستان منطقه ای زیبا و مرکز آب و آبادانی بوده است. تاریخ کهن کرج که بیش از ده هزار سال از قدمت آن میگذرد، به دوران مادها و حتی قبل از آن بر می گردد. مردم کرج در طی قرون سوم و چهارم هجری پیرو آئین زرتشت بودند که در حال حاضر بدست آمده از آن دوره بیانگر این نکته است که مردم در آن روزگار مراسم سنتی آئین زرتشتی را به جای می آوردند.
پیش از آن اغلب مردم این منطقه از ایران مهرآئین بودند. آثار به دست آمده از منطقه باستانی خوروین در شهرستان ساوجبلاغ بیانگر این نکته می باشد . وجود مهرابه ها [1] و همچنین آثار و سفالینه های مکشوفه صحت این موضوع را تائید می نماید. اما پس از آن تا حدود قرن نهم هجری به تدریج دین اسلام در این منطقه نفوذ کرده و مردم به دین اسلام و مذهب تشیع گرویدند. پس از آن با روی کار آمدن سلسله صفویه و ورود شاهان شیعه مذهب آن حکومت کم کم مذهب شیعه دوازده امامی تقریباً بیشتر مناطق این قسمت از ایران را در برگرفت.
به خاطر موقعیت ممتاز جغرافیایی شهر کرج و وجود منابع آبی فراوان و خاک حاصلخیز آن، این منطقه هموارهمورد توجه جوامع مختلف بشری در اعصار کوناگون بوده است. شاهد این مدعا آثار بدست آمده فراوان در گوشه و کنار این شهرستان می باشد.
کرج در ادوار مختلف همواره قلمرو سرزمینهای مختلفی به شمار می آمد .بطوریکه مورخین و دانشمندان متعددی به این امر اذعان داشتند. به عنوان مثال مقدسی [2] در سده چهارم هجری کرج را به عنوان یکی از روستا های ری قلمداد کرده همچنین در قرن هفتم هجری یاقوت حموی [3] نیز کرج را تابع ری دانسته است. حمدا … مستوفی[4] در قرن هشتم هجری کرج از توابع طالقان دانسته و در شرح آن را رودخانه کرج در منطقه عراق عجم [5] از رودی به نام کوهرود نام برده که شباهتهای زیادی به رودخانه کرج دارد. اما از شواهد تاریخی وجود کرج از دورانهای بسیار قدیمی تر در زمان زرتشت نیز در آثار مختلف به جا مانده مشاهده شده است . در کتاب اوستا از رودی به نام ارنگ نامبرده شده که احتمالا رودخانه کرج بوده که در گذشته به نام ارنگ رود معروف بوده است. همچنین به منطقه ای در سرچشمه های ارنگ رود اشاره شده که دارای زمستانهای سرد و سخت می باشد. در اوستا از قومی غیر آریائی نیز نامبرده شده که در این منطقه به زندگی مبادرت ورزیدند و مردمی سخت کوش و جنگجو داشته است.
در دوران تاریخی اخیر نیز در حکومت صفویه که تهران مرکز حکومت ایران بود به دلیل مورد توجه قرار گرفتن مسیر تهران به قزوین و قرار گرفتن کرج در این مسیر کاروانسراهای متعددی در این شهر بنا گردید . که از مهمترین آن میتوان به کاروانسرای شاه عباسی در مرکز کرج و کاروانسرای ینگی امام در شهرستان ساوجبلاغ اشاره کرد. از این زمان به بعد کرج مورد توجه اغلب شاهان قرار گرفت. به همین سبب اغلب آثار معماری بجا مانده در کرج عمدتا متعلق به این دوران است. این منطقه در دوره قاجاریه به خصوص حکومت فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه و همچنین نزدیکی آن به پایتخت و قرار گرفتن بر سر ارتباطی سلطانیه و تبریز مورد توجه بسیار قرار گرفته. در خصوص نام و ریشه لغوی کرج باید گفت که کرج احتمالاً برگرفته از کلمه کراج به معنی بانگ و فریاد است و این بدان علت است که در تپه های آتشگاه و کوههای کلاک و قلعه دخترک شهرستانک واقع در مسیر کنونی کرج به چالوس و همچنین بز قلعه در اشتهارد در ایام تابستان برای خبر رسانی دیدبانها به یکدیگر از آتش و دود آن استفاده می شده است و در زمان جنگ نیز به همین شیوه از هجوم دشمنان یکدیگر را مطلع می نمودند.
در جای دیگر ذکر شده کلمه کرج در ابتدا کرژ بوده است که به معنای کوهپایه است که این بدان جهت است که این شهر در ابتدا در کوهپایه البرز مرکزی بنا نهاده شد .
در مورد پیشینه شهرستان کرج منابع مکتوب بسیار محدود است اما از آثار تاریخی بدست آمده و آثار باستانی موجود می توان فهمید که دوران پیش از اسلام نیز این منطقه دارای تمدن و فرهنگ بوده است به طوری که برخی از آثار موجود در این استان به هزاره های پنجم الی نهم قبل از میلاد باز می گردد که از آن جمله می توان تپه باستانی مردآباد (ماهدشت) واقع در ماهدشت کرج را نام برد.
مشاهیر کرج:
کرج گذشته از آثار تاریخی و طبیعی فراوان خود موطن و زادگاه چهرهای فرهنگی ، سیاسی و علمی فراوانی نیز می باشد که از گنجینه های ارزنده این استان و حتی کشور به شمار می روند.
وجود دانشمندان ، علما ، هنرمندان ، ورزشکاران و همچنین سیاستمداران در دوره های مختلف تاریخی و سیاسی گویای این مدعا ست. برخی از چهر های ماندگار این شهرستان عبارتند از:
– ابوبکر کرجی، ریاضی دان و آب شناس (قرن 4 و 5 ه.ق)
– مرحوم آیت الله اشتهاردی، مدرس حوزه علمیه قم و از اساتید رهبری
– حجت الاسلام مرحوم محمد محمدی اشتهاردی، محقق و نویسنده 200 جلد کتاب
– جعفر شجونی، اولین نماینده مردم کرج در مجلس شورای اسلامی
– دکتر عباسعلی زالی، نماینده مردم کرج در دوره های 3 و 4 مجلس شورای اسلامی
– مرحوم استاد احمد شاملو شاعر و ادیب
– جلال مقامی دوبلور و گوینده رادیو و تلویزیون
– مهران رجبی، بازیگر خلاق و خوش فکر در عرصه طنز
– زنده یاد روح الله داداشی قویترین مرد ایران و کرج
– زنده یاد بابک معصومی کاپیتان تیم ملی فوتسال
– احمد دهقان، نویسنده
و دهها چهره شاخص و ماندگار دیگر.

منبع:joa.blogfa.com