آداب و رسوم مردم کرج(1)

دین وآیین مردم سرزمین کرج :

مردم کرج به حیات پس از مرگ اعتقاد داشتند آنها اجسام مردگان خود را عموما به پهلوی راست و گاهی به چپ درحالی که پاها جمع شده و دستها روی سینه قرار گرفته دفن می کردند .جسد به سمت آفتاب بود .این امر مهرپرستی را در بین آنان نشان می دهد . آثار باستانی به دست آمده درگوشه و کنارسرزمین کرج نشان میدهد که دردوران ماقبل تاریخ مردم این سرزمین دارای آیین مهرپرستی بوده و آفتاب را به عنوان مظهر حیات و روشنایی پرستش می کردند . پس از ظهور دین زردتشت مردم به آیین مزدیسنا گرویدند و تاظهور اسلام دین زردتشت مهم ترین دین در این سرزمین بود حتی دربرخی نواحی مخصوصا قسمتهای کوهستانی که امنیت بیشتری داشت تا حدود قرن سوم هجری مرکز پیراوان دین زردتشت بوده است .هنوز دربرخی از قسمتهای این سرزمین آثاری از آتشکده های دوران باستان به چشم می خورد . مردم این سرزمین به سحر و جادوگری برای رفع شر اعتقاد داشتند.آنها شب ، زمستان ،قحطی، خشکسالی و امراض را از وجود شر میدانستند .در اوستا به موارد فوق اشاراتی رفته است. با ظهور اسلام مردمان دامنه های جنوبی البرز وبسیاری ازنواحی دیگر ایران به آیین حیات بخش اسلام روی آورده و در میان مذاهب اسلامی بیشتر مذهب شافعی را برگزیدند . هم اکنون اکثریت مردم کرج پیرو مذهب شیعه جعفری هستند و تنها عده کمی از آنان پیرو سایر مذاهب می باشند . از دیرباز درخطه کرج فرقه های مذهبی ازقبیل خاموشیها ، علی الهی ها، نوربخشی ها،در هشتگرد و خادم آباد و بابا سلمان و جوقین وجود داشتند .

اهالی اشتهارد (اشترد) از شاهی به نام (( تات )) نام می برند که روی کلاهش دوشاخ بوده که محتملا همان ((کوروش )) است یاد کرده اند .

گویش مردم کرج :

زبان مردم کرج زبان تاتی می باشد و ترانه هایی به این زبان وجود دارد .زبان پهلوی یا زبان پهلوانی زبان اشکانیان است که درحومه کرج آثار زیادی از آنها برجای مانده است . دربرخی از کتب آمده که (( تات)) قومی پارسی است که درمازندران و استر آباد ساکن هستند .به طور کلی زبانی را تات گویند که فارسی زبانان به گویش های ایرانی سخن می گویند .در لغت نامه دهخدا به واژه هایی از قبیل تات ، ساک و روم ساک ……و ترانه های روستایی برمیخوریم .مثال :گوموشی و بردیم ناتا تات منه داری و بردی . نتیجه می گیریم که لغت تات به معنی (( ایرانی )) (( دانشمند )) (( کشاورز)) و شهریگری آمده است . تات نشین های کرج در دهات پلنگ آباد اشتهارد _ سگز آباد _ ابراهیم آباد _ خوزین _ چال اسفرورین _خیار _ نیکوجار_ به ویژه نرسیده به اشتهارد در کوهستان های نجار و کوه جارد تاخرقان تاتی صحبت می کنند .

نظر مرحوم عباس اقبال آشتیانی در مورد زبان کوهستان های البرز

مرحوم عباس اقبال آشتیانی در یکی از کُتبش اینچنین نوشته است : « امروز در میان بلاد ایران زبان تکلم مردم طهران برای سایر فارسی زبانان، نمونه صحیح تکلم محسوب می شود و از این حیث هیچیک از لهجه های بلاد دیگر مثلاً لهجه شیراز و اصفهان یا مشهد مناط اعتبار نیست. زبان تکلم امروزی مردم طهران چنانکه همه میدانیم لهجه تکلم خاصی نبوده، بلکه لفظ قلمی است که منشیان فارسی زبان از  عهد صفویه به بعد در طهران معمول کرده اند و در عهد قاجاریه بر اثر نفوذ منشیان بزرگ عهد فتحعلیشاه دامنه آن توسعه یافته قبل از این تاریخ مردم طهران به لهجه خاص پهلوی که هنوز آثار آن در قرای اطراف شهر مثلاً در شمیران و دولاب و کن و سولقان دیده می شود تکلم می کردند. »

1- بومیان کرج، شمال ساوجبلاغ و طالقان، دقیقاً به همین لهجه تکلم می کنند با تفاوت بسیار فاحش . (البته به جز زبان  بومیان اشتهارد)

پوشش مردم کرج :

زنان ابراهیم آباد کرج دارای لباسی پاچین و شلیته های قدیمی و پرزرق و برق بوده و نیز سگزآباد دارای پیراهن سفید با یقه ای به رسم قفقازی هستند .

 

منبع:ejtemai-azna.blogfa.com

مراسم ها در نوروز

 

در عید نوروز به غیر از مراسمی همچون دید و بازدید عیدی دادن و سفره هفت سین و لباس نو پوشیدن و خانه تکانی وپذیرایی مخصوص عید  و کارهایی مثل اینها که در سراسر ایران اجرا می شود مراسم های زیر در عید نوروز در کرج مرسوم است

نوروزخوانی ،شال اندازی و کاشت سبزه و زیارت اهل قبور از رسوم خوشایند برای استقبال از بهار بوده است  در حال حاضر این رسوم در منطقه کرج برگزار می گردد

 نوروزخوانی و یا رسم شال اندازی خیلی متداول نیست ولی در گوشه کنار این شهر این مراسم ها به چشم می خورد.

یکی از مراسم های این سرزمین زیارت اهل قبور وپخش کردن نذری برای شادی اروح گذشتگان قبل از عید نوروز است

رسم اولين ديداركننده در عید نوروز :

در سابق سنتي وجود داشت كه مطابق آن خانواده ها در آغاز عيد براي خوش يمن بودن سال نو، از خويشاوند عزيزي دعوت مي كردند تا ايشان بعنوان اولين ديدار كننده، به منزل خانواده ي دعوت كننده قدم بگذارد.

در واريان اين عمل را هاموتن /hamoten/ مي گفتند كه البته امروزه رنگ باخته و كمتر خانواده اي به آن پايبند است.

عده اي اين سنت را اساسا” خرافه و موهوم مي دانستند و از سويي ديگر كمتر فردي حاضر بود نقش اولين ديدار كننده را بپذيرد ، چرا كه در صورت پذيرش اين نقش، مسئوليت هر بداقبالي خانواده ي دعوت كننده بعهده ي او مي افتاد!!!

@Varian_khabar

نو عید

از دیگر رسم ها رفتن به خانه ها وعید دیدنی کردن در اول عید از کسانی  که تازه از عزیزانشان فوت کرده باشند وبه اصطلاح می گویند نو عید دارند می باشند

 رسم آرد لوک کنان

یکی دیگر ازمراسم های عروسی های قدیم با نام مراسم آرد لوک کنان بوده

در قدیم عروسی های هفت روزو هفت شبانه روز بوده البته اصل عروسی همان دو روز آخر هفته بودشب جمعه و روز جمعه تا ساعت 4الی 5 بعد از ظهر ولی از یه هفته به مانده  به عروسی بزرگتر ها دور هم جمع می شدند و در مورد کارهای عروسی شور می کردن افراد با تجربه و کار بلد به عنوان پیشکار انتخاب می شدن و کارها را بین خود تقسیم می کردن و در این میان جا داره از نقش شیر زنان ان موقع یادی شود که درست کردن نان عروسی و پاک کردن برنج و سبزی و میوه و غیره به عهده ایشان بود
یکی از این کارها آرد لوک کنان بو د ه که به شرح زیر است

اندازه مصرف هفت شب آرد نان عروسی را قبلا خریداری می کردن و حسابش باآرده ذخیره صاحب خانه فرق می کرد
تمامی نان پزای وارد وبا تجربه جمع می شدن و آرد دو الک می کردن و نون در حجم بالا می پختن  و در آخر مبالغی به عنوان شگون از طرف پدر داماد به این عزیزان می دادند
پختن نان با ان حجم بالا کاره راحتی نبود تهیه هیمه (چوب) برای تنور و بعد هم پختن از صبح زود شروع می شد و تا غروب ادامه داشت

لازم به ذکر است از انجایی که مردمان اون موقع اکثرا کشاورز و رعیت بودن تمامی عروسی ها در فصل پاییز و پس از جمع آوری محصولات انجام می شده

رسم شکستن کله قند

دیگر مراسم ها

از دیگر رسم ها در محرم عزاداری وپخش نذری وتعزیه خوانی است

مراسم چهار شنبه سوری که در سه شنبه شب آخر سال  ومراسم شب یلدا که افراد معمولا خانه بزرگتر ها جمع می شوند از دیگر رسوم اهالی مردم کرج است

دیگر مراسم ها آش درست کردن برای کسانی که به سفر می روند که اصطلاحا آش پشت پا می گویند

رسم آش درست کردن برای باران نیز در گوشه کنار این شهر به چشم می خورد

دیگر رسوم:

2-برای خواندن دیگر رسومات کرج  اینجا کلیک کنید(جا بِنی بَبِردن،شب یلدا،شاهنامه خوانی،تعزیه خوانی)

3-برای خواندن دیگر رسومات کرج  اینجا کلیک کنید(تدفین،زایمان وتولد،استقبال از بهار،شیلان کشی)

4-برای خواندن دیگر رسومات کرج  اینجا کلیک کنید(باران خواهی،اتمامِ باران،آش دندونی،گهواره بندان)

5-برای خواندن دیگر رسومات کرج  اینجا کلیک کنیدقسمت (مراسم های ماه رمضان)

6-برای خواندن دیگر رسومات کرج  اینجا کلیک کنیدقسمت (رسم جشن تیر ماه سیزده)