” تك تاك ”
حيات خانه ما

گمان مبر ، كه به پايان رسيد كار مغان
هزار باده ناخورده در رگ تاك است .

البرز به لحاظ حوزه هاي إقليمي و تنوع اب و هوا ، از طبيعتي متنوع و محصولات ( كشاورزي ) متكثر و گوناگون برخوردار است .
انواع مختلف محصولات باغي برخوردار از كيفيت عالي در باغهاي البرز به عمل مي ايد . انگور يكي از ميوه هاييست كه در هر سه اقليم متفاوت البرز ( دشت ، كوهپايه و كوهستان ) با كيفيت و كميت مطلوب توليد مي شود .
درختچه انگور در سراسر مناطق عمدتا معتدل زمين ( با دماي تقريبي بيست درجه زير صفر تا چهل درجه بالاي صفر )كشت مي شود . تمامي اجزاي اين درختچه و ثمره اش ، مفيد و قابل استفاده بوده و علاوه بر استفاده غذايي ، داراي خواص فراوان دارويي و درماني نيز مي باشد .
غوره و اب غوره ، انگور ، كشمش ، مويز ، مربا ، شيره ، ( و شراب در ميان ملل غير مسلمان و كشورهايي كه شامل تحريم شرعي نمي باشد ) از جمله منتجات انگور مي باشد .علاوه بر اين محصولات ، دم خوشه انگور ، پوست اين ميوه ، شكوفه ان و خصوصا هسته انگًور نيز داراي خواص فوق العاده مي باشد .
تهيه دلمه با برگ مو و همچنين استفاده دارويي و غذايي از عصاره و پودر اين برگهاي ترد نيز ، از ديگر بركات اين درختان زيباست .
ألياف موجود در ساقه و ريشه درخت مو نيز كاربرد هاي ويژه اي در صنائع مرتبط با چوب دَارد .
قديمها كه داروهاي شيميايي به اين ميزان و به أساني در دسترس نبود در البرز و در خانه هاي ما پدران و مادران ، مايع موجود در شاخه هاي درخت انگور را كه معمولا در روزهاي اول بعد از هرس كردن از محل هرس به صورت قطره قطره خارج و از ان با عنوان ” اشك انگور ” ياد مي شد ، جمع اوري كرده و از ان به عنوان دارو ( مرهم ) استفاده مي كردند . اشك انگور بيشتر براي مداواي زخمها ، درمان جراحات و همچنين براي تقويت و شادابي پوست مورد استفاده قرار مي گرفت .
و بدينسان ما كودكان ان روزها ، در فرايند اين داد و دهش بود كه اموزش مي ديدم و با اشتياق درس زندگي مي اموختيم و مي ديديم كه طبيعت چه مهربان است و چه بخشنده بي منتيست اين مادر زمين .

جوشي بنه در شور ما ، تا مي شود انگًور ما .

در جاينامشناسي البرز و ايران ، مو با عناوين مختلف و با شمارگان فراوان مورد استفاده قرار گرفته است ؛
مو ( موستان )
كل – به ضم ك و سكون ل ( كل دره – سياكلان )
رز ( رزان – رزكان )
تاك ( تاكستان )
تقريبا در تمامي مناطق ايران انواع انگًور به عمل مي ايد . در اين ميان اما ، شهرستانهاي تاكستان ، ملاير و كاشمر از شهرت و اعتبار ويژه اي بر خوردار هستند .
انواع مختلف انگور در ايران را بيش از شصت نوع بر شمرده اند . نوع موسوم به ” انگًور كندري ” كه يك نوع انگور صاحبي مي باشد ، در موستانهاي روستاي ” كندر ” در شمال كرج كشت شده و با نام اين روستا معرفي شده است .
اما تك تاك موجود در حياط خانه ما از نوع انگور شيرازي ( حسيني ) مي باشد . از بركت و عظمت و شكوه اين درختچه بهشتي هر چه بگويم ، كم گفته ام …
يكي درخت گل اندر فضاي خانه ماست
كه سروهاي چمن پيش قامتش پستند .

اساسا رابطه حقير و اعضاي عزيز خانواده ام با اين تاك مهربان صرفا از جنس ماده و ميوه – به عنوان يك كالا – نيست .
يكپارچه لطف و مهرباني و جود و بخشش است اين بوته انگور ما .

فریب دختر رز طرفه می‌زند ره عقل
مباد تا به قیامت خراب طارم تاک.

أوائل بهار كه جوانه هاي تردش مي شكوفند – جوانه انگور را در البرز ” تركو” مي خوانند – تو گويي ، تركوها به گونه اي – با رمز و راز – با حقير سراپا تقصير سخن مي گويند ! تعجب نكنيد حقيقت را مي گويم تركوها من را به بزم سراپا شور و نور خود دعوت مي كنند .

از بس به تار مويت ، دلها گرفته منزل
دل را كجا بجويم ، يك مو و اينهمه دل.

بيهوده نيست كه يونانيان عقيده دارند كه درخت مو از بهشت امده است تا بركت و شهد شيرين خود را ( به عنوان مظهري از نعمات فردوس نعيم ) به مومنان ارزاني دَارد .
همان كه مولانا فرمود ؛
اين سخا برگيست از باغ بهشت
واي ان كس ، كو چنين برگي بهشت .

برگرفته از کانال تلگرام استاد مهراب رجبی

@mehrabrajabi